Tagarchief: christiaan weijts

boek, boekbespreking, lezen, literatuur, literatuurwetenschap, recensie

Veelstemmigheid

Een reactie plaatsen

De Russische literatuurwetenschapper Bakhtin noemt het heteroglossia in de roman, veelstemmigheid. Ik was helemaal vol van deze literatuurwetenschapper tijdens mijn studie Algemene Literatuurwetenschap in Leiden. In zijn roman Het valse seizoen speelt Christiaan Weijts met deze theorie.

Hij heeft de roman letterlijk opgebouwd uit 3 vertellers die elkaar brieven schrijven. De verhalen staan in de basis op zichzelf, maar soms kruisen de verhalen elkaar. Als bij een muziekstuk, zo gaan de stemmen met elkaar op of fungeert de ene stem als contrapunt voor de andere.

Dit is gedaan door de paragrafen in de hoofdstukken af te wisselen met de symbolen voor 3 sleutels zoals ze gebruikt worden in de muziek. Het is de g-sleutel (vioolsleutel), f-sleutel (bassleutel) en de c-sleutel. De eerste 2 sleutels worden bijna altijd gebruikt in de muziek. De c-sleutel is iets zeldzamer. Deze stem is dan ook bestemd voor Nadège. Zij laat zich wat minder goed in een sleutel passen.

Aanvankelijk lopen de verhalen nog best uiteen. Als lezer zoek je de verwantschap tussen de verhalen en de stemmen. Later gaat het veel meer in elkaar op. De bijzondere verhalen van het stel Camiel en Nadège krijgen daarmee een mooie aanvulling in het verhaal van de componist Pablo Sleedoorn.

Daarmee heeft Christiaan Weijts op een toegankelijke manier de literaire theorie van Michael Bakhtin verwerkt in zijn roman. De stemmen klinken zoals in de moderne roman, maar het is geen kakofonie. Juist de 3 aparte stemmen, maken deze roman tot een evenwichtig ensemble van 3 muzikanten.

Christiaan Weijts: Het valse seizoen. Roman. Amsterdam: De Arbeiderspers, 2016. ISBN: 978 90 2950 5215. Pagina’s: 454. Prijs: € 23,99. Bestel

boek, boekbespreking, lezen, literatuur, natuur, vogels

IJsvogeltje

Een reactie plaatsen

De ijsvogel heeft een mooie rol in Christaan Weijts roman Het valse seizoen. De vogel staat afgebeeld op de vioolkoffer van Nadège. De ijsvogel staat symbool voor zuiverheid en schoonheid. De violiste Nadège is ook de zuiverste muzikant in de roman. Zij vliegt haar eigen weg en kiest ook voor zichzelf.

Ik had je mee moeten noemen. Iets. Iets had ik moeten doen. Ik heb een inzet gemist. Misschiein hoefde ik alleen maar jouw naam te noemen. Misschien was dat voldoende geweest. Nadège! De ijsvogel die alweer weg is als je roept: een ijsvogel. (70)

Ze is daarmee ongrijpbaar en de verteller weet haar mooi te vatten. Ze laat zich niet zomaar pakken. Ze kiest haar eigen weg en weet daarmee haar oorspronkelijkheid te behouden. Juist het willen vastleggen en niet durven loslaten van de muziek, is de handicap van de violist Camiel.

Ze blijven daarmee om elkaar heencirkelen. Al hebben ze meer verwantschap dan ze denken. Hun verleden ligt dichter bij elkaar dan het zo lijkt. De muziek verbindt ook hier. Muziek is de grote verbinder in deze roman van Christiaan Weijts.

Juist muziek spreekt een verbindende taal. Daar verwijst Nadège ook naar als Camiel haar vraagt naar de ijsvogel op haar vioolkoffer. Ze heeft de afbeelding uit het Prado. Het herinnert haar aan de demonstraties op Puerto de Sol. Ze liep mee met de Indignados.

Christiaan Weijts: Het valse seizoen. Roman. Amsterdam: De Arbeiderspers, 2016. ISBN: 978 90 2950 5215. Pagina’s: 454. Prijs: € 23,99. Bestel

boek, boekbespreking, letterkunde, literatuur, muziek, recensie, roman

Dichter in Genua

Een reactie plaatsen

Als het schip Titanic in de haven van Genua aanmeert, legt de verteller van de roman Het valse seizoen een leuke link met de werkelijkheid. 1 van de 3 personages, de componist Pablo Sleedoorn gaat van het schip af en bezoekt meteen een beroemde Nederlandse dichter.

Het is natuurlijk Ilja Leonard Pfeiffer die vorig jaar zijn imposante brievenboek over Genua uitbracht. En in 2014 met de roman La Superba over zijn geliefde Italiaanse stad nog de Libris literatuurprijs won.

Ik heb met Pablo een ommetje gemaakt en een bordje pasta gegeten op het Piazza delle Erbe waar we gezelschap kregen van een dikke langharige dichter uit Nederland die Pablo vroeger gekend had en die hier bleek te wonen.
‘Ah, kijk eens aan!’ klonk de bronzen basstem vanonder een luifel. ‘Pablo Sleedoorn… Wat een genoegen om jou hier te zien.’ (368)

Voor Camiel roept Genua herinneringen op aan de film over Paganini. Hij speelt hierin de vingerzettingen die de actueur Paolo Masterelli niet machtig is.

In de smalle stegen bij de haven rook het afwisselend naar voedsel, urine en schoonmaakmiddelen. (367)

De sfeer van de roman en het brievenboek van Ilja Leonard Pfeiffer ademt dit fragment slechts gedeeltelijk. Je proeft hier wel de fascinatie van de Nederlandse dichter voor deze rauwe stad. Dit is niet het Italië dat de meeste mensen kennen, merkt de verteller op. De steegjes in deze stad hebben dezelfde atmosfeer als de stegen rond de Amsterdamse Zeedijk.

Christiaan Weijts: Het valse seizoen. Roman. Amsterdam: De Arbeiderspers, 2016. ISBN: 978 90 2950 5215. Pagina’s: 454. Prijs: € 23,99. Bestel

boekbespreking, klassieke muziek, muziek, recensie, roman

Fantaseren over de werkelijkheid

Een reactie plaatsen

Christiaan Weijts integreert in zijn romans de hedendaagse werkelijkheid op een bijzondere manier in het verhaal. Zo schrijft hij in Euforie over een aanslag in Den Haag, waarbij hij refereert naar aanslagen in Madrid en Londen.

De nieuwste roman Het valse seizoen biedt veel ruimte voor de aanslag in Parijs op het cartoonistenblad Charlie Hebdo. Deze gebeurtenis krijgt een plekje voor het personage Nadège. Een foto van haar circuleert op de voorpagina van Libération en krijgt daarmee een heldenrol.

Daar stond ze, Nadège. Met haar viool het middelpunt van de verzamelde menigte op de place de la République. Met haar warmrode altviool als enige kleur in die zwartgeklede massa met hun zwarte JE SUIS CHARLIE-bordjes. (207)

Ze staat daar en speelt. Muziek verbindt. Het gebeurt rond de tijd dat ze wordt uitgenodigd om op de gereconstrueerde Titanic mee te komen spelen in het ensemble. De foto op de voorpagina in de krant is de reden voor de dirigent om haar aan te nemen. Hij neemt er Camiel maar voor lief bij in het orkest op het cruiseschip.

De bouw van dit schip heeft Christiaan Weijts evenmin verzonnen. Het is een serieus initiatief van de Australische miljardair Clive Palmer. In 2018 moet dit schip klaar zijn en de route varen die het in 1912 voor het eerst voer.

Naast de aanslagen in Parijs, spelen ook de ramp met vlucht MH17, de onthoofdingen in de woestijn door Islamitische Staat en de Zwarte pietendiscussie een rol in de roman. Het zijn actuele dingen die Christiaan Weijts op een originele manier uitlicht. Net als dat de personages rondlopen met mobieltjes en elkaar whatsappen.

Christiaan Weijts: Het valse seizoen. Roman. Amsterdam: De Arbeiderspers, 2016. ISBN: 978 90 2950 5215. Pagina’s: 454. Prijs: € 23,99. Bestel

boek, boekbespreking, lezen, roman

Het valse seizoen

Een reactie plaatsen

Een heuse muziek-roman is Het valse seizoen van Christiaan Weijts. De roman draait om 3 personages die elk hun eigen verhaal vertellen. Soms komen ze elkaar tegen, spelen met elkaar mee, soms vormen ze de tegenstem of laten een dissonant horen. Het is een heus kwartet dat je leest in deze roman.

In zijn debuutroman Art. 285b heeft Christiaan Weijts ook al een muzikant opgevoerd, de pianist Sebastiaan Steijn. Hier speelt de muziek van Scarlatti een belangrijke rol. In de grote architectuurroman Euforie voert Weijts een architect op.

Het draait in deze romans om het creëren, het maken van kunst. Het maken van muziek is natuurlijk wel een eigenaardige variant hierbij. Vaak is de muzikant niet de schepper, maar geeft een interpretatie van een werk. Hij speelt van papier en geeft betekenis aan de noten die op papier zijn gezet. Hierin onderscheidt de muzikant zich juist van de architect. Deze maakt een gebouw op papier en bemoeit zich soms helemaal niet met de verwerking ervan in de werkelijkheid.

In Het valse seizoen appelleert de muzikante Nadège op haar altviool tegen de uitvoering van papier. Zij schept er juist genoegen in om muziek uit het hoofd te spelen. Niet zozeer het improviseren van melodieën, maar het naspelen van de muziek zoals ze die eerder geleerd heeft.

De Parijse violiste Nadège vormt een mooi tegenwicht met Camiel. Camiel is violist in het Corretto Kwartet. Hij speelt letterlijk tweede viool en voelt zich hoe langer hoe meer buiten het ensemble staan. Hij leidt aan het begin van de roman aan een bijzondere kwaal: hij is ongevoelig geworden voor muziek.

Soms is het alsof ik door een omgedraaide verrekijker ons kwartet gadesla. (26)

Hij doet opeens andere dingen in de interpretatie van de muziek. Midden in een uitvoering, geeft hij een andere weergave dan afgesproken. Die houding helpt Camiel niet om beter in het kwartet te kunnen spelen. Als hij bij een liveopname zijn partituur vergeet en uit het hoofd moet spelen, vergeet hij 10 maten. De relatie is onherstelbaar beschadigd:

Zonder partituur: trapezekunst zonder vangnet. Wat de live-performance al aan extra spanning had opgeleverd vermenigvuldigde mijn verdwenen partituur nog eens met een factor tien. Het was onuitstaanbaar dat de anderen zich blind hielden voor die prestatie. (99)

Het veroorzaakt de onvermijdelijke breuk van het legendarische kwartet waarin Camiel speelt. Samen hebben ze succesvol getoerd over de hele wereld met hun eigenzinnige interpretaties. Camiel speelt mede dankzij het kwartet op een mooi authentiek instrument: een Landolfi uit 1764. Dit instrument begrijpt hem en kent zijn stemmingen, verlangens en angsten. Hij moet het na het uiteenvallen van het kwartet weer inleveren bij het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds.

Christiaan Weijts: Het valse seizoen. Roman. Amsterdam: De Arbeiderspers, 2016. ISBN: 978 90 2950 5215. Pagina’s: 454. Prijs: € 23,99. Bestel

boek, boekbespreking, klassieke muziek, lezen, muziek, recensie, roman

Ongevoelig voor muziek

Een reactie plaatsen

Het personage Camiel zegt aan het begin van Het valse seizoen dat hij ongevoelig geworden is voor muziek. De muzikant verliest zijn binding met de muziek die hij maakt. Het bedreigt dan ook het kwartet waarin hij speelt.

Grote inspiratiebron voor deze ongevoeligheid is het meisje Nadège. Camiel hoort haar spelen bij de Parijse metro. Het zet zijn wereld op zijn kop:

Hier stond een vrouw, jong, vijfentwintig of zo, en beroerd speelde ze allerminst. Er was iets vreemds aan haar spel, iets – dat was het eerste woord dat er in me opkwam – alarmerends. Van dichtbij was haar klank uitgesproken warm en secuur gefraseerd, maar af en toe gaf haar instrument een rare, beklemmende snik, die de huid van mijn nek liet samentrekken, ook al zong meteen daarop alles weer glaszuiver. (12)

De verwarring die deze ontmoeting veroorzaakt, is de bron voor deze roman. Christiaan Weijts weet hiermee een sfeer op te roepen zoals ik dat ken uit Doktor Faustus van Thomas Mann.

Dit boek las ik tijdens mijn studie. Het behandelt eveneens het dilemma tussen kunst en kitsch. De keuze tussen populariteit en eigenheid. Ben je als kunstenaar om de mensen te vermaken of is wat je maakt helemaal voor jezelf? Een duivels dilemma. Speel je waar je zelf van kunt genieten of speel je wat je publiek wil horen?

Christiaan Weijts geeft het verhaal van Thomas Mann een mooie eigentijdse invulling. Hierbij integreert hij dingen uit de hedendaagse werkelijkheid op een spannende manier in de roman. Bijvoorbeeld het krankzinnige idee om de Titanic op ware grote na te bouwen en met dit cruiseschip de wereld rond te varen.

In de roman van Christiaan Weijts ontmoeten de personages elkaar op dit schip. Ze zijn daar letterlijk onderdeel van een ensemble dat op het schip de muziek uitvoert op authentieke instrumenten uit de tijd van de bouw van het schip.

Naast de 2 muzikanten Nadège en Camiel is er namelijk ook de componist Pablo Sleedoorn. Camiel heeft vroeger een summerschool bij hem gevolgd. Het is een prachtig verhaal vol jeugdige passie en begeerte. Hoe erotiserend muziek werkt, maar hoe het samenspelen elkaar ook jaloers maakt en waanzinnig.

Christiaan Weijts: Het valse seizoen. Roman. Amsterdam: De Arbeiderspers, 2016. ISBN: 978 90 2950 5215. Pagina’s: 454. Prijs: € 23,99. Bestel